Kentsel Dönüşüm Sağlıklı Olmalı

Uzmanlar güvenli bir şehrin olmazsa olmaz.

Geçtiğimiz hafta İzmir’de yüreklere ateş düşüren deprem ve sonrasında yaşananlar, “Güvenli bir şehir inşa etmek mümkün mü?” sorusunu beraberinde getirdi. Kentsel dönüşüm uygulamaları, afetlere dayanıklı binaların özellikleri, riskli yapıların tespiti bu haftanın en çok konuşulan konuları oldu.

8 ADIMDA KENTSEL DÖNÜŞÜM

İyi bir kentsel dönüşüm için olması gerekenin ada veya birleştirilmiş parsel bazlı planlama olduğunu belirten Antalya Birleşik Mimarlar Platformu Sözcüsü Bünyamin Zengin, zemin yapısının etütler ve raporlarla tespitinin güvenli yapılar için öncelik olduğunu vurguladı. Doğru yapılmış bir kentsel dönüşümün 8 ayrı aşamadan geçmesi gerektiğini ifade eden Zengin, bu aşamaları şöyle sıraladı: Değer tespiti, planlama, kamuoyu anketi, avan proje, jeolojik ve jeofizik rapor, binaların performans analizi ve finans kaynağı üretilmesi ve yasal garantiler.

MÜHENDİS DE DENETLESİN

Kentsel dönüşümün bir kazanç imkânı olarak görülmemesi gerektiğine vurgu yapan Zengin, Mimarlar Platformu’nun önerilerini şöyle aktardı: “Kentsel dönüşüm alanlarının tespiti ve planlama çalışmalarının yanında sismologlarla beraber zemin hareketi ve yapısı da incelenmeli. Bunun için her şehirde valilikler ve üniversiteler iş birliği ile uzman laboratuvarlar kurulmalı. Müşavir firma, kentsel dönüşümün tüm aşamalarını yerine getirmeye yetkili ve uygun yeterlilikte olmalı. İmar Kanunu’nda yapılacak değişikle, inşaatın başından sonuna kadar denetim firması haricinde proje mühendislerinin de yerel yönetime raporlama yapması zorunlu hale getirilmeli.”

KİRA YARDIM BÜTÇESİ

Kentsel dönüşüm alanlarının emlak ve değer tespiti konusuna yeni yasal düzenlemeler getirilerek mülk sahiplerine bazı imkânlar sunulmasını öneren platformun bu alandaki başvuruları artırmaya yönelik talepleri arasında şunlar da yer aldı: “Vatandaşların kentsel dönüşüm talebinin hızlanması için ‘kira yardım bütçesi’ oluşturulmalı. İmar planları kentsel dönüşümü karşılayacak şekilde değiştirilmeli. Böylece riskli yapı ve performans analizi müracaatları artmış olur.”

98 ÖNCESİ YAPILARA DİKKAT

Güvenli yapılar inşa etmenin mümkün olduğunu dile getiren İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Mustafa Balcı, Kentsel Dönüşüm Kanunu’nun bu amaçla kullanılması gerektiğinin altını çizdi. 6 - 7 şiddetindeki depremlerin her an olabileceği uyarısında bulunan Balcı, “Antalya’da 1998 yılına kadar yapılmış 120 bin yapının durumunu, kaçının güçlendirilmeyi beklediğini, kaçının boşaltılması gerektiğini ve daha sonra inşa edilen yapılardaki kaçakları tespit etmek zorundayız. Bu tespit, önümüze yol haritası çizecek. Deprem bize kendisini hatırlatmadığı zaman kaderci bir yapıya bürünmekten vazgeçmeliyiz. Yapmamız gereken depremle yaşamayı öğrenmek. Tüm dikkatimizi kentin özelliklerine ve planlama ilkelerine uygun, güvenli yapılar inşa etmeye yöneltmeliyiz” çağrısı yaptı.

DAYANIKLI YAPININ 4 BİLEŞENİ

Depremleri afete dönüştüren sebepleri anlatan Akdeniz Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nihat Dipova ise enkaza dönüşen alanlarda zayıf zemin yapısının yıkımda tek gerekçe olmadığını söyledi. Depreme dayanıklı yapı inşası için 4 bileşene ihtiyaç olduğunu belirten Dipova, arsanın deprem tehlikesinin bilinmesi, zemin özelliklerinin ortaya konması, yapı projesinin doğru yapılması ve standartlara uygun malzeme kullanılması ihtiyacını dile getirdi. Prof. Dr. Dipova, “Yapı-zemin-deprem üçlüsünün uyum içinde olduğu bir kent planına ihtiyaç var. Yan yana iki yapıdan biri yerle bir olurken diğerinin camı bile kırılmadan durabiliyor. Demek ki bölgeye uygun bir proje yapılırsa, zemin iyileştirilirse ve malzeme standartlara uygunsa yıkım olmuyor. Ancak, bu maliyetli bir yöntem olduğu için birçok uygulayıcı bundan kaçınıyor” dedi.